అక్కినేని నాగేశ్వరరావు (ANR) గారు తెలుగు చలనచిత్ర పరిశ్రమకు ఒక గొప్ప దిగ్గజం. ఆయన జీవితం, నటన, తెలుగు సినిమాకు ఆయన చేసిన సేవలు ఎంతో స్ఫూర్తిదాయకం.
బాల్యం మరియు నాటకరంగ ప్రస్థానం:
1924, సెప్టెంబరు 20న కృష్ణా జిల్లాలోని గుడివాడ సమీపంలో ఉన్న వెంకటరాఘవపురం గ్రామంలో అక్కినేని వెంకటరత్నం, పున్నమ్మ దంపతులకు జన్మించారు. ఒక సామాన్య రైతు కుటుంబంలో జన్మించిన ఆయన చిన్ననాటి నుంచే నాటకాలపై మక్కువ పెంచుకున్నారు. ఆర్థిక పరిస్థితుల కారణంగా ఐదో తరగతితో చదువు ఆపేసిన ఆయన, తన తల్లితో కలిసి కూలి పనికి వెళ్లారు. అదే సమయంలో నాటకాల్లో స్త్రీ పాత్రలు పోషించి మంచి పేరు తెచ్చుకున్నారు. ఆయన నాటకాల్లోని నటనను చూసి ఒకసారి ఘంటసాల బలరామయ్య గారు ఆకర్షితులై, ఆయనకు సినిమాల్లో అవకాశం ఇచ్చారు.
సినీ ప్రస్థానం:
- 1941లో విడుదలైన ‘ధర్మపత్ని’ చిత్రంలో బాల నటుడిగా అక్కినేని తన సినీ జీవితాన్ని ప్రారంభించారు.
- 1944లో ‘శ్రీ సీతారామ జననం’ చిత్రంలో శ్రీరాముని పాత్రతో పూర్తిస్థాయి కథానాయకుడిగా మారారు.
- ఆ తర్వాత దాదాపు 70 సంవత్సరాల పాటు సుమారు 250కి పైగా చిత్రాల్లో నటించి, తెలుగు, తమిళ, హిందీ భాషల ప్రేక్షకులను అలరించారు.
- సాంఘిక, పౌరాణిక, జానపద చిత్రాలతో పాటు విభిన్న పాత్రలను పోషించి ‘నటసామ్రాట్’ అనే బిరుదును పొందారు.
- ‘దేవదాసు’ చిత్రంలో భగ్న ప్రేమికుడి పాత్రలో ఆయన నటన అజరామరం. అలాగే ‘ప్రేమాభిషేకం’, ‘మాయాబజార్’, ‘మూగ మనసులు’, ‘బంగారు కుటుంబం’, ‘డా. చక్రవర్తి’, ‘సుడిగుండాలు’ వంటి ఎన్నో అద్భుతమైన చిత్రాల్లో నటించారు.
తెలుగు సినిమాకు ఆయన చేసిన సేవలు:
- తెలుగు చిత్ర పరిశ్రమను మద్రాసు (చెన్నై) నుండి హైదరాబాద్‌కు తరలించడంలో అక్కినేని గారు కీలక పాత్ర పోషించారు.
- 1975లో తన భార్య పేరు మీదుగా అన్నపూర్ణ స్టూడియోస్ ను స్థాపించి, తెలుగు సినిమా నిర్మాణానికి గొప్ప వేదికను అందించారు.
- కొత్త తరాన్ని ప్రోత్సహించడానికి 2011లో అన్నపూర్ణ ఇంటర్నేషనల్ స్కూల్ ఆఫ్ ఫిలిం అండ్ మీడియాను స్థాపించారు.
పురస్కారాలు మరియు గౌరవాలు:
- భారతదేశంలో చలనచిత్ర రంగానికి అందించే అత్యున్నత పురస్కారం ‘దాదాసాహెబ్ ఫాల్కే’ అవార్డును 1990లో అందుకున్నారు.
- పద్మశ్రీ (1968), పద్మభూషణ్ (1988), పద్మవిభూషణ్ (2011) వంటి అత్యున్నత పౌర పురస్కారాలను అందుకున్నారు. పద్మ పురస్కారాలు మూడూ అందుకున్న తొలి నటుడు ఆయనే.
- రఘుపతి వెంకయ్య అవార్డు, నంది అవార్డులతో పాటు ఎన్నో జాతీయ, అంతర్జాతీయ పురస్కారాలను అందుకున్నారు.
- ఆయన పేరు మీద ‘అక్కినేని నాగేశ్వరరావు జాతీయ పురస్కారం’ను స్థాపించి, ప్రతి సంవత్సరం సినీ దిగ్గజాలకు అందిస్తున్నారు.
వ్యక్తిత్వం:
ఆయన నటనలోనే కాకుండా వ్యక్తిత్వంలోనూ ఒక శిఖరం. వినయం, నిరాడంబరత, క్రమశిక్షణ ఆయన జీవితంలో భాగం. ఆయన 2014, జనవరి 22న కన్నుమూశారు. కానీ, తెలుగు ప్రేక్షకుల హృదయాల్లో ఆయన ఒక నటసామ్రాట్‌గా, చిరస్మరణీయ వ్యక్తిగా ఎప్పటికీ నిలిచిపోతారు. ఆయన చివరి చిత్రం ‘మనం’, ఆయన కుమారుడు నాగార్జున, మనవళ్లు నాగ చైతన్య, అఖిల్ లతో కలిసి నటించడం ఒక అరుదైన ఘట్టం.